Οι υποκλοπές και οι 50 αποχρώσεις των reality shows

Της Καλλιόπης Αλτιντασιώτη

-Υπάρχει ο Μεγάλος Αδελφός;

-Φυσικά και υπάρχει. Το κόμμα υπάρχει. Είναι η ενσάρκωση του κόμματος.

-Ναι, αλλά εννοώ, υπάρχει όπως υπάρχω εγώ;

-Εσύ δεν υπάρχεις.

Ο παραπάνω διάλογος είναι από το βιβλίο του Τζωρτζ Όργουελ, 1984.

Ο Μεγάλος Αδελφός στο έργο του Όργουελ αποτελεί το όνομα του δικτάτορα της Ωκεανίας, μιας χώρας στην οποία βασιλεύει ένα απολυταρχικό καθεστώς στο οποίο όλοι οι κάτοικοι παρακολουθούνται. Μια χώρα της οποίας η επίσημη γλώσσα (Νέα Ομιλία) χαρακτηρίζεται από περιορισμένο λεξιλόγιο, απλοποιημένη γραμματική στοχεύοντας στην ελεγχόμενη σκέψη των πολίτων της Ωκεανίας οι οποίοι δεν έχουν την δυνατότητα να εκφραστούν, εξαλείφοντας επομένως και απογυμνώνοντας σταδιακά λέξεις και έννοιες προς το συμφέρον του Μεγάλου Αδελφού.

Για παράδειγμα ο συγγραφέας αναφέρει το εξής: “H λέξη “ελεύθερος” εξακολουθούσε να υπάρχει στην Nεα Ομιλία αλλά δεν μπορούσε πλέον να χρησιμοποιηθεί πάρα σε φράσεις όπως «ο δρόμος είναι ελεύθερος» ή «θα είμαι ελεύθερος από τις τρεις έως τις πέντε. Δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με την παλιά έννοια της «πολιτικής ελευθερίας» ή της «διανοητικής ελευθερίας. Η πολιτική και διανοητική ελευθερία δεν υπήρχαν πια ούτε καν με τη μορφή γενικής ιδέας, επομένως αναγκαστικά δεν είχαν και όνομα.”

Μάλιστα, τα τέσσερα υπουργεία του εν λόγω καθεστώτος ενίσχυαν την δυστοπική του τακτική για την αποκαθήλωση της έννοιας του ίδιου του πολίτη, διαστρεβλώνοντας κάθε γλωσσικό νόημα και κατ’ επέκταση γεγονός, ώστε να μην υπάρχει ο πολίτης παρά μόνο ο Μεγάλος Αδελφός.

Το Υπουργείο Ειρήνης ασχολείται με τον πόλεμο.

Το Υπουργείο Αγάπης με τον βασανισμό.

Το Υπουργείο Αλήθειας με ψέματα έχοντας τα συγκεκριμένα σλόγκαν: Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΙΡΗΝΗ, Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΚΛΑΒΙΑ ΚΑΙ Η ΑΓΝΟΙΑ ΔΥΝΑΜΗ, προωθώντας τη “λογική” του 2 + 2 = 5.

Τέλος, το Υπουργείο Αφθονίας με την ασιτία. Ο συγγραφέας παραθέτει το εξής παράδειγμα: «Έτσι, το Υπουργείο Αφθονίας είχε προβλέψει ότι η παραγωγή παπουτσιών θα έφθανε τα 145 εκατομμύρια ζευγάρια. Η παραγωγή που υποτίθεται ότι πραγματοποιήθηκε, έφτανε τα 62.000.000. Ο Ουινστον, εν τω μεταξύ, όταν ξανάγραψε τις προβλέψεις, κατέβασε τον αριθμό σε 57 εκατομμύρια, ώστε να αφήσει περιθώρια για να ισχυριστούν μετά όπως συνήθως ότι η παραγωγή ξεπέρασε τις προβλέψεις. Όπως και να ήταν πάντως, τα 62 εκατομμύρια δεν ήταν πιο κοντά στην αληθεια από ότι τα 57 εκατ. ή τα 145 εκατ. Το πιθανότερο ήταν ότι κανείς δεν ήξερε πόση ακριβώς ήταν η παραγωγή. Ακόμα πιθανόν ήταν να μην είχε γίνει καμιά απολύτως παραγωγή. Στην πραγματικότητα κανένας δεν νοιαζόταν να μάθει. Το μόνο που ήξερε ήταν ότι κάθε τριμηνία έβγαιναν αστρονομικές ποσότητες παπουτσιών θεωρητικά, ενώ ίσως ο μισός πληθυσμός της Ωκεανίας περπατούσε ξυπόλυτος. Το ίδιο ίσχυε για όλα τα γεγονότα που δημοσιεύονταν, σημαντικά ή ασήμαντα. Το κάθε τι έσβηνε μέσα σε μια σκιά, όπου τελικά, ακόμα κι η χρονολογία καταντούσε αβέβαιη.»

Σας θυμίζει τίποτε η άνω παράγραφος;

Μήπως το καλάθι του νοικοκυριού;

Εντοπίζετε ίσως κάποια συσχέτιση με το καθεστώς της Ωκεανίας;

Η ελληνική κοινωνία ζει τα αληθινά ψέματα, στην οποία όποιος σου αποδεικνύει τον Πλούτο σου, λοιδορείται και όποιος σου λέει την Αλήθεια, φυλακίζεται.

Μήπως αυτό το τελευταίο σας θυμίζει κάτι ή μάλλον κάποιον;

Ζούμε σε μια κοινωνία που η μοναδική της έγνοια είναι η φτωχοποίηση του Έλληνα πολίτη η οποία ωστόσο αποκρύπτεται σθεναρά μέσω της προβολής μιας μακιγιαρισμένης αλήθειας και καλυμμένης από τα πολλά φίλτρα των social media καθώς και από likes ψεύτικων followers η οποία προβάλλει τον υποβιβασμό του γυναικείου φύλου ως κάτι καλλιτεχνικό (βλέπε Gntm), την αδυναμία αγοράς βασικών ειδών και δη τροφίμων λόγω της ακρίβειας ως κάτι ανύπαρκτο (βλέπε Master Chef), τον ξεπεσμό της ανθρώπινης φύσης προς μιας κατάστασης πρωτογονισμού ως κάτι υπεράνθρωπο με πλούσιες απολαβές (βλέπε Survivor), ξανά την υποβάθμιση της γυναίκας ως μια προσπάθεια εύρεσης της πραγματικής αγάπης πέφτοντας στην αγκαλιά του παραμυθένιου πρίγκιπα (βλέπε Bachelor και Love Island), αφήνοντας το καλύτερο για το τέλος….

Τον πατέρα όλων των reality shows!

To Big Brother.

Ο Μεγάλος Αδελφός σε παρακολουθεί.

Παρακολουθεί τα πάντα για την δική σου ασφάλεια (βλέπε Υπουργείο Ειρήνης της Ωκεανίας). Για την δική σου ευημερία (βλέπε Υπουργείο Αφθονίας της Ωκεανίας). Για ένα κράτος Πρόνοιας (βλέπε Υπουργείο Αγάπης της Ωκεανίας) διαφυλάττοντας έτσι την ελευθερία σου να ζεις ως πραγματικός πολίτης (βλέπε Υπουργείο Αλήθειας της Ωκεανίας).

Το μόνο reality show που λείπει είναι αυτό του Hunger Games, το οποίο αποτυπώθηκε σε τέσσερις ταινία με θέμα «Ο θάνατος σου, η ζωή μου».

Οι ταινίες ουσιαστικά πραγματεύονται μια κοινωνία αρπακτικού, όπου ένας αδίστακτος δικτάτορας παρακολουθεί τους κατοίκους της χώρας του διαλέγοντας κάθε χρόνο είκοσι τέσσερις από αυτούς για να λάβουν μέρος σε ένα reality show επιβίωσης όπου ο νικητής θα είναι αυτός που θα καταφέρει να μείνει ζωντανός σκοτώνοντας τους συμπαίκτες του. Στο τέλος ο νικητής αποκτά ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό (με το οποίο θα διαβιώσει πλουσιοπάροχα για το υπόλοιπο της ζωής του) επαινώντας τον για τις κατά τα άλλα αξιόποινες και αισχρές του πράξεις.

Μια κοινωνία που δρα ως ένας predator (θηρευτής, αρπακτικό) αγγλιστί.

Ένας predator που παρακολουθεί τους πάντες και τα πάντα περιμένοντας το θήραμα του για να το κατασπαράξει. Και όταν όμως η ταυτότητα του predator αποκαλυφθεί, τότε το μπαλάκι των ευθυνών πετάγεται από το ένα στρατόπεδο στο άλλο προσπαθώντας να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη με ατάκες που θυμίζουν Φίνος Φιλμ:

«Εγώ πρόσεχα την Πολυχρονοπούλου, που πρόσεχε την Ξανθοπούλου που μίλαγε με τη Γιαδικιάρογλου».

Και μιας το ξύλο ΔΕΝ βγήκε από τον Παράδεισο, μήπως θα ήταν συνετό να σταματήσουμε αυτήν την κατρακύλα η οποία μας σπρώχνει όλο και πιο κάτω προς μια απύθμενη Κόλαση η οποία δεν κοιτά celebrities, δεν κοιτά αυτόν με τα περισσότερα likes ή τους περισσότερους followers πάρα μόνο τον επόμενο που είναι στη σειρά για το καζάνι.

Και αν η απάντηση είναι ναι, τότε πως θα την σταματήσουμε; Ποια είναι η λύση;

Στο βιβλίο «Ποιος σκότωσε τον Όμηρο», οι συγγραφείς Victor Davis Hanson και John Heath, αναφέρουν πως το βιβλίο αυτό «αφορά περισσότερο στο θάνατο ενός δύσκολου» (εγώ θα έλεγα αυστηρού) «και ιδιαίτερου τρόπου θεώρησης του κόσμου, του τρόπου με τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες έβλεπαν το σύμπαν τους. Αυτό είναι το πρώτο και κύριο θέμα μας: το νόημα και η σημασία αυτής της αρχαίας ελληνικής θεώρησης της ζωής – αυτό εννοούμε με το Όμηρος στον τίτλο – και οι συνέπειες της σχεδόν ολοκληρωτικής εγκατάλειψής της από τον σύγχρονο κόσμο.»

Η λύση είναι η ίδια μας η γλώσσα, μια γλώσσα της οποίας ο κραδασμός των εννοιών της αντηχεί από άκρη σ ‘άκρη, τραντάζοντας κάθε σπιθαμή ετούτης της γης πάνω στην οποία περπάτησαν ήρωες που πολέμησαν για την Αληθεια, την Ελευθερία, την Αφθονία και την Ευδαιμονία όλων μας και τα ονόματα αυτών των ηρώων διατηρούνται βαθιά μέσα στην μνήμη αυτής της γλώσσας. Μιας μνήμης που επιλέξαμε να σβήσουμε αφού πρώτα απογυμνώσαμε τις έννοιες των λέξεων και μετά τις ντύσαμε με glitter και lipstick και αποδεχτήκαμε ένα κράτος που κυβερνά μέσα από μια κλειδαρότρυπα υποκλέπτοντας και υφαρπάζοντας την ίδια μας την αφθονία είτε αυτή είναι πνευματική είτε υλική πασάροντας μας reality shows τύπου Big Brother για να μας ψυχαγωγήσει βεβαίως βεβαίως με αποτέλεσμα να κοιτάμε κι εμείς από την κλειδαρότρυπα.

Ωστόσο, ένα κράτος δικαίου δεν κυβερνά με κρυψίνοια αλλά με διαφάνεια, δημόσια προς όλους και όλα. Η κάθε πράξη και ενέργεια εκτίθεται δημόσια και είναι καταξιωμένη με αρετή και απευθύνεται σε όλο το σώμα της κοινωνίας. Οτιδήποτε επιδιώκεται, δεν μένει κρυφό από την πολιτεία.

Οδεύοντας προς το τέλος του άρθρου, θα ήθελα να παραθέσω ακόμα ένα χωρίο από το βιβλίο «Ποιος σκότωσε τον Όμηρο»:

“Το «Ποιος σκότωσε τον Όμηρο» είναι μια ιστορία με το γιατί πρέπει όλοι να ενδιαφερθούμε για το τεράστιο χάσμα ανάμεσα στη ζωτικότητα των Ελλήνων και στην ατολμία εκείνων που είναι υπεύθυνοι για την διάσωση των Ελλήνων, ανάμεσα στη σαφήνεια και το σφρίγος των πρώτων και στην ασάφεια και ανιαρότητα των δεύτερων.”

Ήρθε η ώρα που αυτή η θαμμένη μνήμη και τραυματισμένη από τα χτυπήματα του Μεγάλου Αδελφού χτυπάει την πόρτα της ιστορίας για να την αναδείξει για ακόμα μια φορά. Γιατί ο Όμηρος ΔΕΝ σκοτώνεται. Αλλά είναι αυτός του οποίου ο ήρωας Οδυσσέας κραδαίνει το τόξο του σκοτώνοντας τον Αντίνοο και κάθε Αντίνοο που τόλμησε να βάλει χέρι στο ίδιο το Άπειρο.

“Τα καλύτερα βιβλία είναι εκείνα που μας λένε αυτά που ήδη ξέρουμε.”

– Τζωρτζ Όργουελ.

Η γνώση είναι ενθύμηση: